Belgische arbeidswet voor sekswerkers: wat en hoe?
Op 3 mei 2024 om 0u29 keurde het Belgisch parlement de arbeidswet voor sekswerkers onder contract goed. Er waren 93 stemmen voor, 33 onthoudingen en nul tegenstemmen. Deze overwinning betekent het voorlopig eindpunt van twee jaar intensief lobbywerk, dat we hand in hand met onze partners Violett en Espace P hebben verricht.
Aan sekswerk doen als zelfstandige was al mogelijk. Dankzij deze wet zullen sekswerkers ook onder arbeidscontract kunnen werken, en zo toegang krijgen tot de sociale zekerheid: pensioen, werkloosheid, ziekteverzekering, gezinsbijslag, jaarlijkse vakantie, zwangerschapsverlof,... Tegelijk zorgt de wet ervoor dat sekswerkers op de werkvloer beschermd worden tegen beroepsspecifieke risico’s en worden voorwaarden opgelegd aan de werkgevers.
Historische stap
Deze wet is een historische stap in de strijd voor sekswerkersrechten. Landen die sekswerk erkenden voordat België dat deed (Duitsland, Nederland, Nieuw-Zeeland), maakten nooit werk van een arbeidswet. Dat is nochtans noodzakelijk voor een goede balans en een respectvolle, eerlijke relatie tussen sekswerker en uitbater. Dit is exact wat deze wet doet.
Wat zegt de nieuwe wet?
De sekswerker krijgt extra werknemersrechten en de uitbater moet voldoen aan bepaalde verplichtingen. Let wel: deze arbeidswet geldt enkel voor wie een arbeidscontract voor sekswerk tekent, en niet voor zelfstandigen die freelance in een huis of op zelfstandige basis als escorte gaan werken. Het gaat ook enkel om fysieke seksuele contacten. Porno, striptease en webcam vallen dus niet onder deze wet.
Het zal onmogelijk zijn om aan sekswerk onder contract te doen als student. Ook zal het niet mogelijk zijn om aan sekswerk te doen onder een interimcontract of als flexi-jobber.
Elke bedrijfsvorm is mogelijk als werkgever, behalve een eenpersoonszaak. Eenpersoonszaken zijn mogelijk in het sekswerk, maar zullen geen personeel mogen aannemen.
Welke extra bescherming krijgen sekswerkers?
- Sekswerkers hebben vijf vrijheden:
- Elke sekswerker heeft het recht een klant te weigeren.
- Elke sekswerker heeft het recht een seksuele handeling te weigeren.
- Elke sekswerker heeft het recht een seksuele handeling eender wanneer te onderbreken.
- Elke sekswerker heeft het een seksuele handeling op de manier uit te voeren waarop die dat wenst.
- Indien er gevaren zijn voor de veiligheid van de sekswerker, mag die weigeren achter een raam plaats te nemen of reclame te maken.
Indien een sekswerker beroep doet op één van deze rechten, is de sekswerker beschermd tegen ontslag of tegen andere negatieve acties van de werkgever. Indien een sekswerker meer dan tienmaal gebruik maakt van het recht tot weigeren op een periode van zes maanden, kan de sekswerker of de werkgever de tussenkomst vragen van een bemiddelingsdienst van de overheid. Die dienst zal nagaan of er iets schort aan de werkomstandigheden, of er een eventueel een probleem is in de relatie werkgever-werknemer en of er eventueel gedacht kan worden aan heroriëntatie.
2. Sekswerkers mogen op eender welk moment beslissen om een eind te maken aan hun contract, zonder vergoeding of zonder dat de sekswerker verplicht kan worden een opzegtermijn presteren.
3. Wanneer sekswerkers vrijwillig een eind maken aan hun contract, verliezen ze hun recht op een werkloosheidsvergoeding niet.
Welke verplichtingen voor werkgevers?
De werkgever moet een erkenning aanvragen en komt daarvoor in aanmerking indien:
Die een maatschappelijke zetel of filiaal in België heeft.
- Die niet eerder veroordeeld is voor:
- Voyeurisme.
- Niet-consensuele verspreiding van seksueel getinte beelden en opnames (wraakporno).
- Aantasting van de eerbaarheid (aanranding) en verkrachting.
- Het prostitueren van minderjarigen.
- Moord, mishandeling, foltering, onmenselijke of onterende behandeling.
- Misbruik van prostitutie en mensenhandel.
- Kidnapping en diefstal.
- Afpersing en fraude.
Dit zijn de belangrijkste misdrijven. Klik hier voor een volledige lijst. Ook de leidinggevenden of het toezichthoudend personeel die in dienst zijn van de uitbater mogen niet veroordeeld zijn voor misdrijven die op deze lijst voorkomen.
Na de erkenning:
Tijdens de seksuele dienstverlening is altijd een (interne of externe) referentiepersoon bereikbaar die ervoor zorgt dat het sekswerk veilig verloopt.
Elke kamer waar seksuele diensten plaatsvinden is uitgerust met een alarmknop. Indien diensten buiten de inrichting plaatsvinden, zorgt de werkgever voor een mobiele alarmknop. De alarmknop verbindt meteen door naar de referentiepersoon.
- Vakbonden, welzijnsorganisaties voor sekswerkers en de professionele organisatie van sekswerkers hebben steeds toegang tot de werkplek. Sekswerkers zijn niet verplicht om op het aanbod van de organisaties in te gaan.
Wat moet er nog beslist worden?
Deze wet is de basis die voor de gehele sekssector geldt. Binnen de wet zijn er drie zaken waar nog beslissingen moeten over genomen worden. Dat zal gebeuren via een Koninklijk Besluit. We verwachten nog drie Koninklijke Besluiten:
- Een Koninklijk Besluit over de praktische uitwerking van de erkenningsprocedure.
- Een Koninklijk Besluit over de minimale afmetingen van kamers, het maximaal aantal sekswerkers per kamer en de minimale hygiëne op de werkplek.
- Een Koninklijk Besluit over de bemiddelingsdienst die zal tussenkomen wanneer een sekswerker veelvuldig gebruik maakt van het recht een klant, seksuele handeling,... te weigeren.
Wat met de anonimiteit?
Veel sekswerkers zijn bang voor een verlies van hun anonimiteit of zijn bang dat ze hun kansen op een andere toekomstige job kwijtspelen wanneer hun contract melding maakt van sekswerk. Zoals de plannen er nu voorstaan, wordt de anonimiteit van sekswerkers gegarandeerd. Sekswerkers zullen kunnen werken onder horecacontracten die geen melding maken van sekswerk.
De risico’s
Deze wet is een enorme stap vooruit, ze maakt een einde aan de wettelijke discriminatie van sekswerkers door een volwaardig contract mogelijk te maken. Maar er zijn risico’s aan verbonden.
De nieuwe regels zijn erop gericht om sekswerkers volwaardige sociale bescherming te geven en malafide uitbaters of uitbuiters uit te sluiten. Maar de duidelijkheid van de nieuwe regelgeving kan ook gebruikt worden om sekswerk te doen verminderen of verdwijnen. Nu zien we al dat bepaalde gemeenten zich wegsteken achter de woorden “veiligheid” en “hygiëne” om heel strenge lokale reglementen af te kondigen die sekswerk op hun grondgebied bijna onmogelijk maken.
Ook: hoe zal in de toekomst omgesprongen worden met sekswerkers zonder statuut of zonder legaal verblijf? Dit is op dit moment nog niet duidelijk, omdat nog niet beslist is hoe de nieuwe wet zal toegepast worden. UTSOPI is al in gesprek met experts, de sociale inspectie en gemeentebesturen om te wegen op het nieuwe beleid.
We moeten ervoor zorgen dat de nieuwe wetten ten goede komen aan alle sekswerkers en niet veranderen in een opjaagbeleid van de meest kwetsbare. Dat is onze taak voor de nabije toekomst. Om hiertoe in staat te zijn, moeten we een nog sterkere organisatie worden. We hebben de steun en hulp nodig van meer leden, meer sekswerkers en meer bondgenoten om die uitdaging aan te kunnen gaan.
Ben je sekswerker, klant of uitbater en heb je nog vragen? Laat het ons dan weten op info@utsopi.be.
